Επίλογος

Επίλογος

Φτάνοντας  στο τέλος αυτής της εργασίας μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι αν και στο τομέα της γεωργικής παραγωγής και της κτηνοτροφίας η κλωνοποίηση πρόκειται να παίξει πολύ σημαντικό και ενεργό ρόλο, στον άνθρωπο είναι μάλλον απίθανο, τουλάχιστον όσον αφορά το κοντινό μέλλον, να εφαρμοστεί παρά μόνο σε ακραίες περιπτώσεις. Αυτό είναι επακόλουθο του διχασμού της κοινής γνώμης για το αν η κλωνοποίηση είναι ηθικά αποδεκτή. Επιπλέον, κατασταλτικός  παράγοντας  που εμποδίζει την εφαρμογή της είναι οι διάφορες ατέλειές της που την καθιστούν επικίνδυνη. Παρ’ όλα αυτά η τεχνολογία έχει αποδείξει πολλές φορές, πως μπορεί να εξελιχθεί περισσότερο απ’ ό,τι μπορούμε να φανταστούμε και ίσως στο μέλλον με την τελειοποίηση της μεθόδου αυτής και την συγκατάβαση της κοινής γνώμης, η κλωνοποίηση να οδηγήσει στην αναβάθμιση της ιατρικής και στη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου.

6.Ερωτηματολόγιο - Έρευνα : για την γνώμη του κοινού πάνω σε θέματα εφαρμογής κλωνοποίησης.

6.Ερωτηματολόγιο - Έρευνα :

για την γνώμη του κοινού πάνω σε θέματα εφαρμογής κλωνοποίησης.

Με αφορμή αυτή την εργασία με αντικείμενο μελέτης την κλωνοποίηση και την αντίθεσή της με την βιοηθική δημιουργήσαμε το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί. Το τελευταίο χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα που κάναμε χρησιμοποιώντας ως δείγμα είκοσι άτομα και από τα δύο φύλα με φάσμα ηλικιών από δέκα πέντε έως πενήντα πέντε ετών και από ποικίλες επαγγελματικές ενασχολήσεις (μαθητής Γυμνασίου, μαθητής Λυκείου, Φιλόλογος, Νομικός, Ασφαλιστής, Φυσικός, Χημικός, Γεωπόνος, Οικονομολόγος, Θεολόγος, Βιολόγος).

 Ερωτήματα και απαντήσεις παρατίθενται παρακάτω:

1)      Πιστεύετε ότι η κλωνοποίηση πρέπει να εφαρμοστεί στον άνθρωπο;

Α) Ναι (1)     Β) Μάλλον ναι (9)  Γ) Μάλλον όχι (4)   Δ) Όχι (6)  Ε) Δξ/Δα (0)

2)      Συμφωνείτε, ότι σε περίπτωση γέννησης παιδιού με μεταφορά DNA από την νομική μητέρα σε παρένθετη, η βιολογική μητέρα είναι η δότης του DNA; Α) Ναι (4) Β) Μάλλον ναι (0) Γ) Μάλλον όχι (0) Δ) Όχι (1) Ε) Δξ/Δα (15) 3)      Συμφωνείτε με την χρήση ανθρώπινων πειραματόζωων για τις μελέτες της κλωνοποίησης; Α) Ναι (0) Β) Μάλλον ναι (0) Γ) Μάλλον όχι (0) Δ) Όχι (19) Ε) Δξ/Δα (1) 4)      Είστε θετικοί στην προοπτική δημιουργίας ανθρώπων με επιλεγμένα χαρακτηριστικά; Α) Ναι (0) Β) Μάλλον ναι (2) Γ) Μάλλον όχι (8) Δ) Όχι (10) Ε) Δξ/Δα (0) 5)      Διαφωνείτε με την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων του κλώνου; Α) Ναι (0) Β) Μάλλον ναι (2) Γ) Μάλλον όχι (0) Δ) Όχι (18) Ε) Δξ/Δα (0)

Αποτελέσματα - Παρατηρήσεις :

Οι απαντήσεις «Ναι» δηλώνουν την συγκατάβαση για την εφαρμογή της κλωνοποίησης στον άνθρωπο, ενώ οι απαντήσεις «Όχι» δείχνουν την εναντίωσή του σε μια τέτοια προοπτική. Επομένως ναι στην εφαρμογή της κλωνοποίησης λέει μόλις το 5% των ερωτηθέντων, μάλλον ναι απαντάει το 13 %, μάλλον όχι το 12 % , όχι απαντά η πλειοψηφία του 54 % και τέλος ένα ποσοστό του 16 % δεν γνωρίζει τι στάση να κρατήσει απέναντι σε αυτό το θέμα.

Από τα πρόσωπα που ερωτήθηκαν παρατηρείται μία ευαισθητοποίηση των γυναικών όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και η άρνησή τους στην κλωνοποίηση. Λιγότερο αρνητική στάση παρουσιάζουνε οι άνδρες. Επίσης οι νεότεροι σε ηλικίας ερωτηθέντες φαίνεται να είναι πιο διαλλακτικοί όσον αφορά την  εφαρμογή της κλωνοποίησης στον άνθρωπο από την στιγμή που το θεωρούνε ένα σημαντικό βήμα της τεχνολογίας της Ιατρικής για το μέλλον. Αντιθέτως, σχεδόν η απόλυτη πλειοψηφία των ώριμων  ενηλίκων διαφωνεί κάθετα στην εφαρμογή αυτή καθώς θεωρεί πως όπως έχει δείξει και η ιστορία, η τάση του ανθρώπου να διαδραματίζει τον ρόλο του Θεού,  μόνο αρνητικές επιπτώσεις επιφέρει.

5. Βλέψεις και ανησυχίες για τον μέλλον

5. Βλέψεις και ανησυχίες για τον μέλλον

Α) Προτάσεις

Στο σημερινό επίπεδο του δικαίου τα ηθικά επιχειρήματα υπέρ της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης δεν έχουν επηρεάσει την απόλυτη απαγόρευσή της, έστω και αν αυτή παραμένει ατελής όταν δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένες κυρώσεις.

Πέρα, ωστόσο, από το θετικό δίκαιο, η αναπαραγωγική κλωνοποίηση παραμένει ένα ζήτημα βιοηθικής για το οποίο απαιτούνται συγκεκριμένες αξιολογήσεις των διαφορετικών απόψεων.

Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί κανείς να διατυπώσει ορισμένες πρώτες σκέψεις.

- Όσο η «στάθμη της τεχνικής» δεν έχει ακόμη φθάσει να δώσει επιτυχή, βάσει επιστημονικών κριτηρίων, δείγματα αναπαραγωγικής κλωνοποίησης σε οργανισμούς με ανάλογη προς τον άνθρωπο βιολογική ιδιοσυστασία (θηλαστικά), η απαγόρευση της μεθόδου όχι απλώς είναι δικαιολογημένη, αλλά επιβάλλεται από ηθικοκοινωνική σκοπιά. Σε διαφορετική περίπτωση, η εφαρμογή της μεθόδου στον άνθρωπο θα σήμαινε ανεπίτρεπτο πειραματισμό, αντίθετο με την ανθρώπινη αξία, ιδίως της γυναίκας που θα κυοφορούσε το έμβρυο.

- Αν η τεχνολογία εξασφαλίσει στο μέλλον την επιτυχία της μεθόδου, τότε μόνον είναι αποφασιστικός ο «αμιγώς» ηθικός προβληματισμός, στον οποίον εμφανίζονται τα αντίθετα επιχειρήματα που προεκτάθηκαν.

- Κατά μία άποψη (Κ. Μανωλάκου), ο «αμιγώς» ηθικός προβληματισμός δεν πρόκειται να εμποδίσει την εφαρμογή της μεθόδου εάν εξασφαλισθεί η αξιοπιστία της μεθόδου και το οικονομικό κίνητρο αποδειχθεί ισχυρό.

- Κατ’ άλλη άποψη (Τ. Βιδάλης), στο μέτρο που η ίδια η έρευνα για την αναπαραγωγική κλωνοποίηση μπορεί να επηρεασθεί από τη μελλοντική προοπτική της εφαρμογής της μεθόδου στον άνθρωπο, θα ήταν χρήσιμο να συζητηθούν και τα «αμιγώς» ηθικά επιχειρήματα. Από τα τελευταία βαρύνουν καθοριστικά τα επιχειρήματα κατά της αποδοχής της μεθόδου, που προβάλλουν την προστασία της ανθρώπινης αξίας του «κλώνου». Σύμφωνα με αυτά, ο «κλώνος», μοιραία, αφ’ ενός θα έχει αποτελέσει το «μέσον» για την επιδίωξη άλλων σκοπών και αφ’ ετέρου θα φέρει ένα διαρκές βάρος απόδειξης της μοναδικότητάς του, που θα επηρεάζει καίρια την απόλαυση της αυτονομίας του. Η προσβολή της ανθρώπινης αξίας – της λογικής προϋπόθεσης στην οποία βασίζεται μια κοινωνία δικαιωμάτων - παραμερίζει κάθε επιχείρημα υπέρ της μεθόδου, το οποίο θα προέβαλε ένα επί μέρους δικαίωμα, όπως το δικαίωμα στην αναπαραγωγή.

      -  Η απαγόρευση της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης του ανθρώπου δεν πρέπει να  

      να οδηγήσει σε περιορισμούς της έρευνας για την τεχνική της κλωνοποίησης      

            γενικά. Αντίθετα, η έρευνα αυτή είναι αναγκαίο να ενθαρρυνθεί, αφού ιδίως η

            κλωνοποίηση για θεραπευτικούς σκοπούς μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική για

            την προστασία της υγείας.

Β) Ανησυχίες

Κάποιοι πιθανόν να θέσουν το ερώτημα: Υπάρχει τρόπος ανίχνευσης των ανωμαλιών στο κλωνοποιημένο έμβρυο, ούτως ώστε να προλαμβάνονται τα προβλήματα της κλωνοποίησης;

Η απάντηση είναι όχι. Με τις τεχνικές που διαθέτουμε σήμερα, αυτό είναι αδύνατο. Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι κίνδυνοι της κλωνοποίησης στον άνθρωπο είναι μεγάλοι. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να δημιουργήσει σωρεία αποτυχιών με θανάτους νεογνών, πολλών συγγενών ανωμαλιών σε παιδιά και ακόμη θανάτων των γυναικών που θα γεννούσαν τους κλώνους. Οι αποτυχίες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύ αρνητικό κλίμα εναντίον της γενετικής επιστήμης. Παράλληλα θα σταματούσε και τις εξελίξεις σε ένα άλλο τομέα, στον τομέα της θεραπευτικής κλωνοποίησης.

Συμπερασματικά θα τελειώσουμε τονίζοντας ότι, η κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής εμπεριέχει πολλούς βιολογικούς κινδύνους για το νέο οργανισμό και τη μητέρα του, όπως επίσης και άλυτα ηθικά προβλήματα. Σε αντίθεση η θεραπευτική κλωνοποίηση, προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ίασης σοβαρών ασθενειών με τη χρήση κλωνοποιημένων  αρχέγονων κυττάρων. Δεν πρέπει λοιπόν οι βεβιασμένες και ίσως επιπόλαιες προσπάθειες για αναπαραγωγική κλωνοποίηση, να δημιουργήσουν τέτοια σοβαρά προβλήματα που να αποτελέσουν κατασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της θεραπευτικής κλωνοποίησης.